Over de planning van de Zuiderzeepolders in het algemeen en die van Lelystad in het bijzonder zijn vele studies en publicaties verschenen. Alleen al in de bibliotheek van het International New Town Institute zijn vele meters plank gevuld met boeken over Flevoland en Lelystad. In deze cultuurhistorische verkenning, gemaakt in opdracht van de gemeente Lelystad, wordt echter voor het eerst uitvoerig onderzoek gepubliceerd naar de uitvoering van de stad, haar architectuur en groengebieden. Met als doel om in de toekomst bij de noodzakelijke vernieuwing van de stad een beredeneerde en geïnspireerde keuze te kunnen maken voor behoud, transformatie of sloop van gebouwen, groengebieden en infrastructuur
De planning van Lelystad, hoofdstad van de Flevopolder, wordt vaak samengevat als een opeenvolging van twee plannen. Kort gezegd: allereerst was er het briljante ontwerp van de internationaal befaamde Cornelis van Eesteren, die vervolgens aan de kant werd geschoven door de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders die op puur pragmatische manier aan de slag gingen met de bouw van de stad en daarbij het ontwerp verprutsten.
Deze voorstelling van zaken is gechargeerd en gepolariseerd, maar bezit ook een kern van waarheid; de generatie stedenbouwkundigen na Van Eesteren verlegde zijn nadruk van ontwerp naar proces. Dat was niet specifiek voor Lelystad maar eerder een sign of the times. Juist deze paradigmawisseling is bepalend geweest voor hoe Lelystad er tegenwoordig uitziet.
Daarnaast is in de planvorming en de uitvoering van Lelystad duidelijk te zien hoe een hele reeks inzichten in de vakwereld zijn plek kreeg in de achtereenvolgende wijken. Ook kregen de wijzigingen in het wispelturige overheidsbeleid met betrekking tot de Groeikernen, en het op- en vervolgens afbouwen van subsidies in de volkshuisvesting hun weerslag. Lelystad is bovendien de New Town in Nederland waar het meeste gesloopt is; in het centrum en in de spectaculaire driedimensionale woningprojecten met luchtbruggen en verhoogde pleintjes is het verhoogde niveau meestal alweer verdwenen. Hele wijken zijn vervangen en de oorspronkelijke concepten zijn vaak onzichtbaar geworden. Als gevolg hiervan zijn delen van Lelystad alleen te begrijpen als een ratjetoe aan inspiraties en ideeën.
Link naar de pdf (90Mb).
